In de steigers

De geschiedenis van Theater Speelhuis begint eigenlijk al met de start van het beroepstoneel in Helmond op 27 oktober 1936. Voorstellingen worden gespeeld in zalen als Zaal Drouen, Theo Driesen Instituut, zaal Flora en Sobriëtas. In 1960 wordt Sobriëtas omgedoopt tot Kunstcentrum Helmond, waar tussen 1960 en 1977 685 voorstellingen plaatsvinden. In de jaren zestig en zeventig gaat het steeds slechter met de eens zo grote textiel- en metaalindustrie in Helmond. De globalisering en de concurrentie van de lagelonenlanden leiden tot hoge werkloosheid en verpaupering. Aan het einde van de jaren zeventig wordt Helmond ‘Groeistad’ en breekt er een enerverende tijd aan. Helmond viert haar 800-jarig bestaan en bouwt een bijzonder theater, dat men in die tijd nog een culturele ontmoetingsplek noemt. Het theater in Helmond is uniek door de combinatie van opzienbarende architectuur van Piet Blom en de interieurschilderingen van Har Sanders. Op 28 oktober 1977 opent Prinses Beatrix Theater ’t Speelhuis.

Van culturele ontmoetingsplek naar professioneel theater

Door de jaren heen groeit Theater Speelhuis uit van culturele ontmoetingsplek tot een theater met tussen de 160 en 180 professionele voorstellingen per jaar en daarnaast een ruim amateur aanbod voor én door de Helmondse inwoners. Je kunt zeggen dat het theater met Helmond is meegegroeid, maar ook dat het theater een enorme bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de stad. De evolutie naar een volwassen stad en de professionalisering van het theater gaan hand in hand.
 

Verbouwing

In 2001 wordt er een start gemaakt met de grootse renovatie. De foyers, theatercafé en entree worden volledig vernieuwd en krijgen weer een eigentijdse uitstraling. De theatertechniek wordt aangepast aan de nieuwe ARBO-normen. De theaterzaal krijgt nieuwe stoelen, de zichtlijnen en comfort worden verbeterd, alsook een nieuwe klimaatbeheersing. De voorzijde van het gebouw krijgt een nieuwe entree, en aan de achterzijde wordt in dezelfde stijl een laad- en losperron gebouwd. In deze periode wijkt men tijdelijk uit naar de Gaviolizaal, met een capaciteit van 185 stoelen. Op 1 maart 2003 is de eerste voorstelling in een vernieuwd Theater ’t Speelhuis een feit. Vanaf dit moment is ‘t Speelhuis, naast de huiskamer van de stad, een volwaardig professioneel theater. In de jaren die volgen worden er naast de grote professionele gezelschappen ook avontuurlijke voorstellingen van onbekende makers geprogrammeerd. Het theater bouwt belangrijke banden op met producenten en artiesten die niet veel in de regio of in andere regiotheaters te zien zijn. Naast de ambitie om verbindingen te leggen met de stad is er altijd de ambitie geweest om grensverleggend en uniek te zijn en op die manier de stad te voeden en te inspireren. De stad Helmond heeft dit aanbod omarmd met als resultaat dat ons theater landelijk meetelt. Dat willen we telkens verder uitbouwen.
 

Afscheid van de kubussen

Na een succesvol seizoen (2010/2011) lijkt er een abrupt einde te komen aan ‘t Speelhuis door een allesverwoestende brand op 29 december 2011. Helmond wordt diep in het culturele hart geraakt... Maar er gebeurt ook wat moois. Niet eerder is de liefde voor het theater en de stad zo te horen, te lezen en te voelen. Het gebouw mag dan verloren zijn, maar ’t Speelhuis zit in ieder van ons en moet voortleven.

Tijdelijke locatie

In een razend tempo vindt men een tijdelijke locatie in de Onze Lieve Vrouwekerk. In een nog hoger tempo wordt, met een goed en doortastend team, deze kerk getransformeerd tot tijdelijk theater. Vanaf het eerste speelmoment (slechts 13 maanden na de brand) wordt deze locatie omarmd door bezoekers en artiesten als hun nieuwe theater. Een subtiele naamswijziging vind plaats: ’t Speelhuis is verwoest. Theater Speelhuis leeft voort. De intrek in de kerk blijkt al snel een gouden greep. Tegelijkertijd worden ook de beperkingen duidelijk. De kerk bevat slechts één grote ruimte, waardoor de mogelijkheden beperkt zijn. We zijn er de jaren na de brand goed mee doorgekomen, maar het is lastig om aangehaakt te blijven bij de ontwikkelingen in de theaterwereld. Denk aan ontwikkelingen als festivalisering en de steeds veranderende zakelijke markt. In 2015 wordt definitief besloten om de locatie te handhaven en te vervolmaken middels een grootscheepse verbouwing. Die biedt straks alle mogelijkheden om met bijzondere programmering in een exclusief pand de Peel-regio te bedienen.

Permanent theater

Dat het de juiste keuze is om het theater op deze locatie te vervolmaken blijkt in seizoen 2016/2017. De bezoekersaantallen stijgen zo sterk dat het ons terugbrengt op het niveau van de succesvolle jaren voor de brand. Daar zijn we zeer content mee en het stimuleert ons om door te gaan volgens de ingeslagen weg. De architecten Van Dongen en Koschuch hebben, de omarming van het nieuwe theater door artiesten en de inwoners van Helmond, vertaald in architectuur. De glazen omarming van de kerk geeft op die manier vorm aan de verbouwing tot permanent theater. Bij de officiële start van de verbouwing op 20 december 2016 werd voor het eerst een animatiefilm vertoond ter impressie van de nieuwe situatie. Deze wordt alom met veel enthousiasme ontvangen in Helmond en haar regio en het bouwplan maakt zeker ook in de theaterwereld grote indruk.
 

Toekomst

Transparantie staat symbool voor theater anno nu. Het laat zien waar we met z’n allen staan, geeft doorkijkjes en schept dialoog. Theater toont ook vaak het binnenste buiten. Jezelf laten zien maakt je kwetsbaar. Of is het juist de nieuwe kracht? Wij willen in ieder geval al dat moois zo open en toegankelijk mogelijk maken. Zo sta je straks als het ware op het plein in de foyer. Met veel glas in het dak, waardoor de imposante torens ook van binnenuit zichtbaar zijn. Het plein krijgt een zuidelijk karakter. Een plek waar je samenkomt. De vrachtwagen rijdt binnen om te laden en lossen. Opgeruimd staat netjes, zodat het plein altijd een heerlijke verblijfsruimte blijft. Er komen meerdere speelruimtes in het Theater, waardoor veel flexibiliteit en roulatie- mogelijkheden ontstaan. De pastorie wordt met glas verbonden en doet dienst als managementvleugel, lekker dicht bij het publiek. En als meest bijzondere aanwinst hebben we straks de ‘Pleinzaal’. De voorzijde van Theater Speelhuis bevat een grote glazen schuifwand die geheel geopend kan worden. En zo kunnen we dan spelen op het plein. Want theater voelt als buitenspelen...
 

On tour

De verbouwing vond grotendeels plaats terwijl de winkel open bleef. Bij aanvang van seizoen 2017/2018 was de theaterzaal echter nog niet inzetbaar. En dus hebben we van de nood een deugd gemaakt: Theater Speelhuis ging ‘on tour’ in de periode van september tot december 2017. Dat betekende dat we een aantal voorstellingen hadden geprogrammeerd op unieke locaties variërend van de bibliotheek, Kunsthal Museum Helmond, zaal SCALA en De Cacaofabriek, tot een volledig georganiseerde voorstelling met busvervoer naar een collega-theater. We konden je daarmee ook in deze maanden van bijzondere ervaringen voorzien.

Het Speelhuis

’t Speelhuis is afgebrand in december 2011. Het tijdelijke theater kreeg daarom de naam Theater Speelhuis. Nu we echt zijn begonnen met de verbouwing en de contouren al zichtbaar worden, stijgt ook het enthousiasme in de stad voor wat we er uiteindelijk voor terugkrijgen. Waar we ook zitten en wat de omstandigheden ook zijn, in de volksmond gaat men al sinds jaar en dag naar... Het Speelhuis. Daarom dragen we sinds april 2018 ook officieel die naam.